De Nobelprijs voor Literatuur is dit jaar toegekend aan de Hongaarse schrijver László Krasznahorkai. De Zweedse Academie, die de prijs toekent, prees de 71-jarige auteur voor zijn “krachtige en visionaire werken die de kracht van kunst bevestigen te midden van apocalyptische verschrikkingen.” Krasznahorkai wordt alom beschouwd als een grootmeester van de hedendaagse literatuur en een moderne erfgenaam van de Centraal-Europese traditie van Kafka.
Een Verraste en Kalme Winnaar
Krasznahorkai, die het nieuws hoorde tijdens een bezoek aan Frankfurt, reageerde in een interview met de Zweedse radio met een mix van emoties. “Ik ben zeer verheugd, maar tegelijkertijd kalm en gespannen,” zei hij. “Dit is de eerste dag van mijn leven als Nobelprijswinnaar.” De toekenning komt 23 jaar nadat voor het laatst een Hongaarse schrijver, Imre Kertész, de prijs in 2002 ontving. Ondanks zijn status als literaire grootheid, behoudt Krasznahorkai zijn bescheidenheid. In een interview in februari merkte hij nog op: “Zou het niet verbazingwekkend zijn als ik de prijs win? Maar aandacht? Ik ging vandaag naar een apotheek in Stockholm en niemand herkende me.”
Een Leven in de Letteren
László Krasznahorkai werd in 1954 geboren in Gyula, een kleine stad nabij de Roemeense grens. Na zijn studies rechten en literatuur aan de Universiteit van Boedapest werkte hij als redacteur en freelance schrijver. Vanaf 1987 reisde hij de wereld rond, waarbij hij in landen als Duitsland, China, Japan en de Verenigde Staten woonde. Deze wereldwijde omzwervingen hebben zijn werk verrijkt met oosterse filosofie en een meditatieve toon. De Zweedse Academie beschreef hem als “een grootmeester van de epische vertelling die de traditie van Kafka en Thomas Bernhard voortzet,” en voegde eraan toe dat “zijn blik zich ook naar het Oosten richt, wat zijn werk een meer beschouwende en verfijnde toon geeft.”
De Wereld van ‘Satanstango’
Zijn bekendste werk is zijn debuutroman Satanstango (1985), een monumentaal boek dat zich afspeelt in een verlaten collectieve boerderij in Hongarije. De roman schetst een somber portret van een gemeenschap die gevangen zit tussen wanhoop en valse hoop, en uiteindelijk ten onder gaat aan systeemdruk. Het boek werd in 1994 verfilmd door de Hongaarse regisseur Béla Tarr, een zeven en een half uur durende zwart-witfilm die een cultstatus heeft verworven. Hun samenwerking was hecht; Krasznahorkai schreef ook het scenario voor Tarrs veelgeprezen film The Turin Horse (2011).
Een Unieke Literaire Stem
Critici roemen Krasznahorkai om zijn unieke, dromerige en intense stijl. Zijn handelsmerk zijn extreem lange, meanderende zinnen die soms een hele roman kunnen beslaan, zoals in De laatste wolf. Marina Warner, voorzitter van de Man Booker International Prize-jury in 2015, noemde hem “een visionaire schrijver met een intense en unieke stem, die scènes creëert die tegelijkertijd angstaanjagend, vreemd en huiveringwekkend komisch zijn.” Zelf omschreef de auteur zijn werk ooit treffend: “Misschien ben ik een schrijver voor lezers die schoonheid zoeken in de hel.”
Onmiddellijk Effect: Verkoopcijfers Exploderen
De toekenning van de Nobelprijs had een onmiddellijk en spectaculair effect op de verkoop van zijn boeken in Zuid-Korea. Volgens de online boekhandel Aladin stegen de verkopen van zijn zes vertaalde werken explosief. Waar in de maand voor de bekendmaking slechts 40 exemplaren werden verkocht, vlogen er in de uren na het nieuws zo’n 1800 over de toonbank – een stijging van 45 keer. Vergeleken met de week ervoor was de toename zelfs 272 keer. De verkoop van zijn meesterwerk Satanstango schoot omhoog, en ook bij boekhandel Yes24 domineerde het direct de bestsellerlijsten, zowel voor fysieke boeken als e-books.
Aan de Nobelprijs is een geldbedrag van 11 miljoen Zweedse kronen (ongeveer 950.000 euro) verbonden. De officiële uitreikingsceremonie vindt traditiegetrouw plaats op 10 december in Stockholm, de sterfdag van Alfred Nobel.
