De Verenigde Staten bereiden zich voor op een terugkeer naar de maan, met de aankondiging dat de eerste bemande vlucht van het Artemis-programma al in februari 2026 zou kunnen plaatsvinden. Dit is maanden eerder dan de oorspronkelijke planning. De missie, die de naam Artemis II draagt, is een cruciale stap in de ambitie van NASA om de mensheid terug te brengen naar de maan en uiteindelijk de weg vrij te maken voor bemande missies naar Mars.
Artemis-programma: Een nieuwe race naar de maan
Het Artemis-programma, een meerjarenproject van vele miljarden dollars, is het vlaggenschip van de Verenigde Staten om mensen terug te sturen naar de maan. Deze inspanning staat in directe concurrentie met de plannen van China, dat een bemande maanlanding rond 2030 beoogt. De eerste onbemande Artemis-missie vond plaats in november 2022, waarbij een ruimtevaartuig succesvol om de maan heen vloog en terugkeerde.
Het doel van de aanstaande missie Artemis II is een tiendaagse vlucht rond de maan en terug. Hoewel de bemanning niet zal landen, zullen ze wel de eersten zijn die de lage baan om de aarde verlaten sinds 1972. Dit is een belangrijke test voor de meer ambitieuze missie Artemis III, gepland voor 2027, waarbij een maanlander van SpaceX’s Starship-raket zal worden ingezet om daadwerkelijk op de maan te landen. Artemis II zal gebruikmaken van NASA’s Space Launch System (SLS)-raket en de Orion-capsule. De 98 meter hoge SLS-raket zal opstijgen vanaf het Kennedy Space Center in Florida en voor het eerst met mensen aan boord vliegen.
Lakiesha Hawkins, waarnemend plaatsvervangend adjunct-directeur van NASA, benadrukte tijdens een persconferentie de veiligheid als hoogste prioriteit, maar gaf aan dat het lanceervenster al op 5 februari 2026 kan opengaan. De missie is niet alleen bedoeld voor wetenschappelijke ontdekkingen en economische voordelen, maar ook om de basis te leggen voor toekomstige reizen naar Mars.
Dreiging vanuit de ruimte: Asteroïde 2024 YR4
Terwijl NASA zich voorbereidt op de terugkeer naar de maan, onderzoeken wetenschappers de mogelijke dreiging van de asteroïde 2024 YR4. Dit hemellichaam, dat als een ‘stadvernietiger’ wordt beschouwd, heeft een kleine kans om in 2032 de maan te raken. In een recente publicatie verkennen onderzoekers de logistiek om deze asteroïde te vernietigen, mogelijk met nucleaire wapens, voordat deze te dichtbij komt.
De asteroïde 2024 YR4 trok de aandacht kort na de ontdekking in december 2024, toen eerste berekeningen een relatief hoge kans van 3,1% aangaven dat deze de aarde zou raken. De 55 meter grote asteroïde is groot genoeg om een hele stad te vernietigen. Gelukkig daalden de risico’s voor de aarde snel na verdere waarnemingen, waarbij de kans op een inslag afnam tot minder dan 0,28%.
De bijgewerkte gegevens tonen echter een verhoogde kans van ongeveer 4% op een botsing met de maan. Een inslag van een object van deze grootte zo dicht bij de aarde zou vrijwel zeker gevolgen hebben voor ons.
Potentiële gevolgen voor ruimtevaart en bemanning
Een inslag van de asteroïde op de maan zou een aanzienlijke hoeveelheid maanstof en puin, regoliet genaamd, de ruimte in slingeren. Dit zou de hoeveelheid micrometeoriet-puin in de lage baan om de aarde aanzienlijk verhogen, mogelijk tot 1.000 keer de normale niveaus. De onderzoekers waarschuwen dat dit een serieuze bedreiging vormt voor astronauten en ruimtevaartuigen, aangezien deze kleine deeltjes ruimtevaartuigen en ruimtepakken kunnen doorboren.
Hoewel dit een risico is voor satellieten en het internationale ruimtestation ISS, waarschuwen de auteurs van de studie dat elke poging om de asteroïde van koers te veranderen een nog groter risico zou kunnen creëren. De onzekerheid over de exacte massa van de asteroïde betekent dat een afbuigingspoging onvoorspelbaar zou zijn en de asteroïde per ongeluk richting de aarde zou kunnen duwen.
Wetenschappers hebben wel ervaring met het afbuigen van asteroïden, zoals de succesvolle DART-missie van NASA in 2022, waarbij een inslagsonde de baan van een asteroïdemaantje genaamd Dimorphos veranderde. Maar de onderzoekers concluderen dat een afbuigingsmissie voor 2024 YR4 “onpraktisch” lijkt vanwege de onzekerheid over de massa en het beperkte tijdvenster voor nader onderzoek voor de dichte nadering in 2032.
Alternatieve oplossingen: Uiteen laten vallen
In plaats van de asteroïde van koers te veranderen, overwegen de onderzoekers de optie om deze in stukken te slaan. Een DART-achtig ruimtevaartuig zou kunnen worden gestuurd om de asteroïde in meerdere fragmenten te verpulveren. Dit is een ongetest concept, maar NASA zou hierover kunnen nadenken, aangezien een lanceervenster voor zo’n missie tussen april 2030 en april 2032 ligt.
Als dat niet lukt, zou een nucleaire missie een optie kunnen zijn. Hierbij zou een nucleair wapen op of nabij de asteroïde worden tot ontploffing gebracht. Hoewel ook deze methode ongetest is, wordt de theorie als haalbaar beschouwd. Het lanceervenster voor zo’n missie zou iets korter zijn, van eind 2029 tot eind 2031.
Het onderzoek benadrukt dat er nog steeds een kans van 96% is dat de asteroïde de maan zonder problemen passeert, maar de onderzoekers beschouwen de situatie als een gelegenheid om verder onderzoek te doen naar manieren om asteroïden te vernietigen.
