Een onverwachte ontdekking in Groenland onthult een verrassende factor die het smelten van de Groenlandse ijskap zou kunnen versnellen. Onderzoekers hebben vastgesteld dat algen, die zich verspreiden over blootliggende delen van het ijs, bijdragen aan een snellere afsmelting van de ijskap. Deze algen, die al jarenlang aanwezig zijn, vermenigvuldigen zich nu sneller dan voorheen. Ze verdonkeren het ijs, waardoor het meer zonnewarmte absorbeert en sneller smelt. Dit proces kan bijdragen aan een versnelde stijging van de zeespiegel, een steeds urgentere zorg in het licht van klimaatverandering.
De impact van algen op het smelten van de Groenlandse ijskap
Recente studies hebben een zorgwekkend verband aangetoond tussen de groei van algen en de versnelling van het smelten van de Groenlandse ijskap. Door de stijgende mondiale temperaturen gedijen gepigmenteerde algen, zoals de soort Ancylonema, steeds beter op het blootgestelde ijsoppervlak. Deze algen veroorzaken een verdonkering van het ijs, wat leidt tot een verhoogde opname van warmte en een versnelde afsmelting. Dit roept niet alleen vragen op over de stabiliteit van de ijskap, maar ook over de mogelijke gevolgen voor de stijgende zeespiegel.
De invloed van deze algengroei kan ingrijpend zijn. De algen, die al langer worden waargenomen, kunnen zich steeds verder verspreiden over de ijskap, waardoor het smeltproces nog sneller verloopt. Wetenschappers weten al lang dat donkere oppervlakken meer warmte absorberen dan lichtere, en dit kan een gevaarlijke feedbacklus creëren waarbij het smelten zichzelf versnelt.
Algen en hun groeiende invloed op de ijskap
Algen zijn altijd aanwezig geweest op het oppervlak van ijskappen, maar groeien nu in een ongekend tempo. Door de stijgende temperaturen verschuift de sneeuwgrens in Groenland naar hogere gebieden, waardoor meer ijs wordt blootgesteld aan de elementen. Dit creëert de ideale omstandigheden voor algengroei, vooral voor soorten zoals Ancylonema. Deze algen floreren in de zogenaamde ablatiezones, waar het ijs door seizoensgebonden smelting bloot komt te liggen. De algen verdonkeren het ijsoppervlak, waardoor de absorptie van zonlicht toeneemt en het smelten verder wordt versneld.
James Bradley, onderzoeker bij het Mediterranean Institute of Oceanography, legt uit dat hoewel algen altijd aanwezig zijn geweest op de ijskap, de intensiteit en verspreiding van hun bloei mogelijk ernstige gevolgen hebben voor de toekomst:
“Deze algen zijn op zichzelf geen nieuw fenomeen, maar als ze zich intenser verspreiden of in grotere aantallen voorkomen, moet dat meegenomen worden in toekomstige voorspellingen van de stijging van de zeespiegel.”
Doordat het ijs meer zonlicht absorbeert, smelt het sneller, wat een zichzelf versterkende cyclus creëert waarin het ijsverlies bijdraagt aan verdere algengroei. Deze vicieuze cirkel kan de Groenlandse ijskap kwetsbaarder maken voor versnelde afsmelting, waardoor het een belangrijke factor wordt in de wereldwijde stijging van de zeespiegel.
Begrip van de feedbacklus
In hun studie verzamelden Bradley en zijn collega’s algenmonsters uit het zuidwesten van de Groenlandse ijskap, waarbij ze geavanceerde beeldtechnieken gebruikten om de algen gedetailleerd te analyseren. Uit hun onderzoek blijkt dat de algen goed gedijen in omgevingen met zeer weinig voedingsstoffen, wat hun groei des te opmerkelijker maakt. Ondanks de beperkte hulpbronnen kunnen de algen floreren, vermoedelijk geholpen door de stijgende temperaturen en het smeltende ijs.
Naarmate de opwarming van de aarde toeneemt, vrezen wetenschappers dat deze algen zich verder kunnen verspreiden naar hoger gelegen delen van de ijskap, naarmate de sneeuwgrens zich verplaatst. Dit zou het smelten in gebieden die voorheen onaangetast waren, kunnen versnellen en leiden tot nog sneller ijsverlies.
Christopher Williamson, onderzoeker aan de Universiteit van Bristol, die niet betrokken was bij de studie, benadrukte het belang van dit onderzoek en de uitdagingen van de algengroei:
“Een belangrijk deel van deze puzzel is hoeveel voedingsstoffen de gletsjeralgen nodig hebben en of ze efficiënt de schaarse voedingsstoffen in het systeem kunnen opnemen en opslaan. Deze studie laat dit op indrukwekkende wijze zien met behulp van geavanceerde methodologieën.”
Deze ontdekking benadrukt de complexe wisselwerking tussen klimaatverandering, biologische factoren en de dynamiek van ijskappen. De versnelde impact van algengroei op de Groenlandse ijskap kan ertoe bijdragen dat de verwachte stijging van de zeespiegel in de komende decennia mogelijk nog hoger uitvalt dan eerder werd aangenomen.
